BRUSSEL - Steeds meer jongeren proberen via de examencommissie of het tweedekansonderwijs hun diploma secundair te halen. 

In 2011 probeerden 4.835 mensen hun diploma secundair onderwijs te halen via de examencommissie, voorheen bekend als de ‘middenjury'. Dat is een toename met 5,4 procent vergeleken met het jaar daarvoor en 54 procent meer dan in 2003. Zo blijkt uit cijfers die Vlaams parlementslid Elisabeth Meuleman (Groen) opvroeg bij de minister van Onderwijs, Pascal Smet (SP.A).

De meeste kandidaten (2.228) gingen voor een bso-diploma. Twee groepen passeren bij de commissie: zij die niet geslaagd zijn in het reguliere onderwijs en zij die bewust voor deze formule kiezen, zoals de jongeren die thuisonderwijs krijgen.

Een van de redenen voor de stijging is volgens minister Smet de grote groep jongeren die zonder diploma de secundaire school verlaat, de zogenaamde ‘ongekwalificeerde uitstroom'. Dat gaat volgens de recentste cijfers om één op de zeven.

De slaagkansen liggen echter laag. In 2007 behaalde slechts 15,8 procent van de ingeschrevenen voor de examencommissie zijn diploma, en net niet de helft een deelattest.

Net als de examencommissie trekt ook het tweedekansonderwijs (tko) steeds meer volk. In september 2011 waren er 9,4 procent meer inschrijvingen dan in 2009.

Hier valt de verjonging op. Driekwart is jongen dan 25 jaar. Bijna de helft is nog geen 21 jaar. ‘Het lijkt erop dat steeds meer jongeren bijna vanzelf naar het tko doorstromen. Daar was het niet voor bedoeld, het is opgezet als volwassenenonderwijs', zegt Meuleman. Ze leidt hieruit af dat een groter wordende groep jongeren de aansluiting verliest met het gewone onderwijs. 

Meuleman hoopt dat de nakende hervorming van het secundair hier iets aan doet. ‘Maar dan mag die niet verwateren.'

Socioloog Ignace Glorieux (VUB) ziet twee populaties. ‘Voor de examencommissie tref je mensen uit de gegoede milieus die even een misstap maken en zich zo herpakken. In het tweedekansonderwijs belanden meer de sociaal zwakkere groepen: allochtonen, arbeiderskinderen.'

De ‘tweede kans' buiten de school biedt lang geen zekerheid op succes. Onderzoek heeft aangetoond dat van de 100 jongeren die zonder diploma de middelbare school verlaten, er slechts drie dat diploma halen via de alternatieve weg. ‘Het tko is vaak nog te schools, en de examencommissie vergt veel zelfstudie. Er zou iets tussen deze extremen moeten bestaan', vindt Glorieux.

Bron: De Standaard